- De Australische Rachael Gunn, alias Raygun, heeft veel stof doen opwaaien met haar optreden tijdens het breaking-toernooi (breakdance) op de Olympische Spelen.
- Ze won nul rondes, maar werd online een meme-hit dankzij onder meer de kangoeroe-move. Ook was er veel kritiek op haar kwalificatie, wat tot complottheorieën leidde.
- Lees hier wie Rachael Gunn is en waar de B-girl wél wat punten op scoorde tijdens de Olympische Spelen.
- Lees ook: De jongste én oudste sporters bij de Olympische Spelen in Parijs: van een 11-jarige tot 60-plussers
De Australische Rachael Gunn (36) heeft tijdens de Olympische Spelen van 2024 furore gemaakt in breaking, ook wel bekend als breakdance, dat dit jaar debuteerde als Olympische sport. Haar dansroutines zijn online massaal opgepikt, ondanks dat ze precies nul rondes won.
De jury van de breaking vrouwencompetitie bleek grotendeels niet onder de indruk van haar moves, die onder meer een kangoeroe uitbeeldden, een slang en iets wat lijkt op een blikopener. B-girl (break-girl) Raygun deed zelfs de sprinkler, een move die wijdverspreid is onder mannen die niet kunnen dansen.
Gunn is gepromoveerd in culturele studies en heeft verschillende onderzoeken gedaan naar de hiphop- en breakingcultuur. Maar haar kennis kon niet voorkomen dat ze werd uitgeschakeld in de groepsfase, waarin ze tegen drie opponenten moest dansen.
In 1-op-1-battles moest ze het afleggen tegen Logistx uit de Verenigde Staten, Syssy uit Frankrijk en Nicka uit Letland. Ze won geen enkele ronde. “Eigtheen to nothing”, meldde de commentator na de battle tussen Raygun en Syssy, waarbij de negen juryleden hun uiteindelijke stem in beide rondes van de battle aan de Française gunden.
Zo ging Gunn rap ten onder op het podium in Parijs, maar online steeg haar roem in no time tot grote hoogte.
Clips en foto's van Rayguns optreden leken sneller viral te gaan dan het licht en ze werd dankbaar meme-materiaal. Met de vele parodieën op haar optreden en vergelijkingen van haar moves met onder meer rollende dieren, is ze een regelrechte hit.
Minder grappig zijn de complettheorieën over haar kwalificatie voor de Olympische Spelen, waarin claims worden gedaan waarvoor geen enkel bewijs is. De hele kwestie krijgt het karakter van een intrige waar menig soap een puntje aan kan zuigen.
Dit is wat je moet weten of B-girl Raygun.
Raygun: B-girl en academicus
Voordat ze Australië vertegenwoordigde op de Olympische Spelen 2024, bekeek Raygun breaking en de Spelen vanuit een academisch perspectief.
Samen met coauteur, Lucas Marie, publiceerde Gunn een artikel in het juninummer 2023 van Global Hip Hop Studies getiteld “The Australian breaking scene and the Olympic Games: The possibilities and politics of sportification”. In het artikel onderzoeken de auteurs hoe breaking, dat in de straten van New York is ontstaan en vooral informeel is, wordt beïnvloed als de discipline wordt geïnstitutionaliseerd als Olympische sport.
Naast haar academische carrière bevindt Gunn zich in de breaking scene als B-girl en neemt ze het tegen anderen op in wedstrijden in Australië en daarbuiten. Ze begon met breaking toen ze ergens in de twintig was, nadat ze al aan ballroomdansen, jazz, hip-hop, salsa en tapdans had gedaan, meldde The Australian Women's Weekly.
Haar man Samuel Free, zelf ook een B-boy, liet haar kennismaken met breaking in 2008, toen de twee nog op de universiteit zaten, vertelde Gunn aan de The Sydney Morning Herald. Free is nog steeds haar coach, zei ze.
In 2012 ging ze echt helemaal op in breaking, dat was rond de tijd dat haar doctoraalprogramma culturele studies begon, zei ze tegen Women's Weekly. In 2018 begon Gunn serieuzer te trainen voor wedstrijden en zette ze haar zinnen op de Olympische Spelen.
In 2020 en 2021 was ze de nummer 1 B-girl in de ranglijst van de Australian Breaking Association en vertegenwoordigde ze haar land op de World DanceSport Federation (WDSF) Breaking Championships in 2021, 2022 en 2023.
Ze won ook de WDSF Oceania Breaking Championships in oktober 2023, de kwalificatiewedstrijd voor de Olympische Spelen van 2024.
“In mijn tas zitten altijd twee dingen: Mijn kniebeschermers en mijn laptop”, zei Gunn in de podcast ‘The Female Athlete Project’. “Omdat ik mijn kniebeschermers nodig heb om te breaken. En dan, ja, even snel wat e-mails versturen. Of wat aanpassingen doen aan een hoofdstuk dat ik heb toegevoegd, een artikel dat ik heb geschreven redigeren, of cijfers van studenten bijwerken."
De atlete vertelde de Herald ook dat ze het liefst “baggy jeans en een baggy T-shirt” draagt tijdens het breaken.
“Ik hou van de zwaarte die ze met zich meebrengen,” zei Gunn. “Misschien komt het door mijn achtergrond in hiphop, maar gewicht dichter bij de grond hebben werkt, voor mij. Het brengt me in de juiste headspace.”
Dat is geen breaking, luidt de kritiek
Tijdens de Olympische Spelen betrad Raygun het podium in het groen-gouden trainingspak voor het team van Australië. Ze liet verschillende moves zien, waaronder een waarbij ze sprong als een kangoeroe. Haar optredens trokken online veel aandacht en algauw verschenen er memes, waarbij ze onder andere werd vergeleken met kleuters die een dansje willen laten zien aan hun ouders.
Sommige critici waren serieuzer en zeiden dat Rayguns optreden geen breaking was - een sport die overigens niet terugkeert op de Olympische Spelen 2028 in Los Angeles.
Breaking is de jaren '70 ontstaan uit de zwarte gemeenschap in de Bronx in New York. Gunn kwam over als iemand die de cultuur belachelijk maakt tijdens een voor de sport belangrijk moment, zei Malix Dixon, een Afro-Amerikaan die in Australië woont, tegen de Australian Broadcasting Corporation.
(Je kunt de Olympische Spelen van 2024 - inclusief het volledige optreden van Raygun - bekijken op Peacock).
Hoe Raygun zich kwalificeerde voor de Spelen
Er konden 32 atleten deelnemen aan het breaking-toernooi op de Olympische Spelen : 16 mannen en 16 vrouwen. Elk land mocht maximaal twee atleten afvaardigen.
Gastland Frankrijk was verzekerd van een plaats. In april 2022 zette de World Dance Sport Federation (WDSF) uiteen hoe dansers zich konden kwalificeren. Er waren grofweg drie manieren mogelijk:
- De winnaars van het WDSF World Breaking Championship in 2023 in België kregen een rechtstreeks ticket naar de Olympische Spelen. Dat waren B-boy Victor (Verenigde Staten) en B-girl Nicka (Letland).
- De winnaars van een van de vijf continentale kwalificatietoernooien plaatsten zich eveneens voor de Spelen. Raygun won in oktober de WDSF Oceania Breaking Championships in Sydney.
- Daarnaast waren er plekken te bemachtigen via een kwalificatiereeks die werd gehouden tussen maart en juni 2024. En twee plekken werden gegeven aan kleine landen zonder kwalificatie, in dit geval was dat Oekraïne.
Aanvankelijk was het niet zeker of er voor Oceanië een kwalificatiewedstrijd gehouden zou worden. AUSbreaking (Australian Breaking Association), die het evenement organiseerde, waarschuwde in mei 2023 dat zijn breakdancers het Olympische debuut van breaking weleens zouden kunnen mislopen, tenzij er sponsors zouden worden gevonden, schreef Insidethegames.
AUSbreak moest 121.000 euro bij elkaar sprokkelen, onder meer om een aantal buitenlandse juryleden naar Sydney te vliegen, vertelde Raygun, die in het artikel een van de Australische leiders in de sport wordt genoemd.
Uiteindelijk ging de continentale kwalificatiewedstrijd wel door en won Raygun in de finale van Molly.
AUSbreaking wijdde in september 2023 een post op Instagram aan de kwalificatiewedstrijd voor de Olympische Spelen. En op 25 september liet de organisatie daar ook weten dat de inschrijving voor deelnemers was geopend.
Zij werden beoordeeld door tien juryleden uit verschillende landen, onder leiding van hoofdjurylid Katsu One uit Japan. Rachael Gunn scoorde het hoogst op de eerste dag van het kampioenschap. En ze won twee battles op de tweede dag, waarmee ze haar titel en haar kwalificatieplaats op de Olympische Spelen veilig stelde.
Na Rayguns optreden op de Olympische Spelen en de wilde theorieën over hoe ze gekwalificeerd zou zijn, zag AUSbreaking zich genoodzaakt een verklaring te geven over het selectieproces.
De organisatie schreef maandag 12 augustus op Instagram dat het kwalificatietoernooi toegankelijk was voor deelnemers uit de hele Oceanische regio en dat het werd gehouden volgens de standaarden van de WDSF. En dat deelnemers werden beoordeeld door een internationale jury middels hetzelfde jurysysteem als bij de Olympische Spelen van 2024.
“Uiteindelijk kwamen Rachael Gunn en Jeff Dunne in precies hetzelfde proces als besten uit de bus, waardoor ze zeker waren van hun plek om Australië in Parijs te vertegenwoordigen”, aldus de verklaring. “Hun selectie was uitsluitend gebaseerd op hun prestaties tijdens battles op die dag.”
Wilde theorieën over oneerlijke kwalificatie onwaar
Online worden er allerlei theorieën gespuid over hoe Gunn haar kwalificatieplaats op de Spelen zou hebben bemachtigd, schreef de Australische Associated Press. Zo werd beweerd dat haar man Samuel Free een van de juryleden was op het kwalificatie-evenement in Sydney, wat niet blijkt te kloppen als je een blik werpt op de lijst met juryleden die te vinden is bij AUSbreak.
Free zou ook onderdeel zijn van het Olympische selectiecomité, wat eveneens onwaar is. Het Australian Breaking Selection Committee telt negen leden en Free zit daar niet tussen.
Op Change.org werd een petitie gestart waarin werd beweerd dat Gunn AUSbreak zelf had opgericht en dat ze getalenteerde, kansarme jongeren cruciale financiering had ontzegd, waardoor zij niet konden deelnemen. De petitie werd na een beoordeling verwijderd, maar is nog in het archief te vinden.
Gunn heeft AUSBreaking niet opgericht, maakte de organisatie duidelijk in een verklaring. AUSBreaking is in 2019 opgericht door Lowe Napalan en Gunn was "op geen enkel moment" de oprichter, een bestuurder of commissielid", noch had ze een andere leiderschapspositie.
Ook de Australische Olympische Commissie (AOC) publiceerde een verklaring waarin het de petitie op Change.org veroordeelde en verwijdering ervan eiste. De AOC benadrukte dat Gunn met het winnen van het Oceania-kampioenschap "rechtmatig werd genomineerd" door DanceSport Australia voor de AOC, om Australië op de Olympische Spelen te vertegenwoordigen.
"De petitie heeft publieke haat aangewakkerd zonder enige feitelijke basis. Het is afschuwelijk", zei AOC-topman Matt Carroll in de verklaring. "Geen enkele atleet die zijn land heeft vertegenwoordigd bij de Olympische Spelen, mag op deze manier worden behandeld en wij steunen Dr. Gunn en Anna Meares (Chef de mission van het Australische Olympische team, red. ) hierin."
In een video die Gunn afgelopen donderdag op haar persoonlijke Instagram-account plaatste, zei ze dat ze zich "vereerd" voelde om Australië en breaking te vertegenwoordigen tijdens het Olympische debuut van de sport. Maar de "haat" die daarop volgde noemde ze "verwoestend". Wat betreft de onjuiste informatie rond haar kwalificatie, verwees Gunn kijkers naar de verklaringen van de AOC en AUSBreaking.
Jurylid verdedigt Rayguns originaliteit
Eerder reageerde chef de mission Anna Meares al op de online kritiek die Gunn te verduren kreeg.
"Ik hou van Rachael, en ik denk dat wat er op sociale media is gebeurd met trolls en keyboard warriors, en het aandacht geven aan die opmerkingen, echt teleurstellend is geweest", zei ze tijdens een persconferentie op zaterdag 10 juli, volgens ESPN.
"Raygun is absoluut een geliefd lid van dit Olympische team. Ze heeft het Olympische team, de Olympische geest, met groot enthousiasme vertegenwoordigd. En ik hou absoluut van haar moed," vervolgde Meares, die ook aangaf teleurgesteld zijn over de manier waarop Gunn online onder vuur werd genomen.
Op zondag verdedigde ook hoofdjurylid van het Olympische breaking-toernooi Martin Gilian Gunns optreden. Het gaat "allemaal om originaliteit" en het vertegenwoordigen van je roots, zei Gilian volgens de Australian Broadcasting Corporation.
"Dit is precies wat Raygun deed," vervolgde Gilian. "Ze werd geïnspireerd door haar omgeving, wat in dit geval bijvoorbeeld een kangoeroe was."
"Al mijn moves zijn origineel", zei ze volgens The Guardian over de inspiratie voor haar optreden. Ze voegde eraan toe dat creativiteit heel belangrijk is voor haar en dat het de jury de ene keer aanspreekt en de andere keer niet.
Op dit onderdeel scoorde Raygun af en toe wél
De juryleden beoordeelden de rondes op verschillende onderdelen waaronder uitvoering, originaliteit en techniek. De enige keren dat enkele juryleden voor Raygun stemden, was dat inderdaad op originaliteit, en één keer op vocabulaire.
In het onderstaande overzicht is bijvoorbeeld te zien dat twee juryleden uit Duitsland en Spanje Raygun (rood) beloonden voor haar originaliteit tijdens de eerste ronde in haar derde battle tegen Nicka.
Ook in haar eerste battle tegen Logistix uit de Verenigde Staten werd Gunn een beetje beloond voor originaliteit. En in de tweede ronde van haar tweede battle tegen Syssy uit Frankrijk, kreeg ze wederom een stem uit Duitsland voor originaliteit.
Maar de stemmen op enkele onderdelen in haar voordeel, waren niet genoeg om de uiteindelijke stem van de negen juryleden binnen te slepen en rondes te winnen. Ze verloor de drie battles in de groepsfase.
"Ik zou die meiden nooit kunnen verslaan op wat ze het beste doen, dynamiek en power moves, zei Gunn tegen The Guardian over de acrobatische bewegingen die gepaard gaan met snelheid en kracht en die vaak het spectaculairste element van een breaking-routine vormen.
Dus ik wilde anders bewegen, artistiek en creatief zijn", vervolgde ze. "En wanneer krijg je de kans dat op een internationaal podium te doen?", vervolgde ze. "Ik was altijd de underdog en wilde op een andere manier mijn stempel drukken."